Dysponujemy pewną kwotą i chcemy ją gdzieś ulokować, by nie traciła na wartości. Trzymanie pieniędzy „w skarpecie” nie przynosi zysku. Dlatego lepiej powierzyć je bankowi.

Oszczędzać możemy w różnej formie, na przykład kupując polisę, inwestując w fundusze. Jednak największą popularnością cieszą się lokaty bankowe, dają bowiem poczucie bezpieczeństwa, pewność, że nawet w sytuacji upadłości banku odzyskamy swoje pieniądze. Gwarantuje to Bankowy Fundusz Gwarancyjny do kwoty o równowartości 100 tysięcy euro.

Jest bardzo wiele rodzajów depozytów bankowych. Oprócz tradycyjnych lokat terminowych możemy wybrać inne, mogące przynieść większy zysk. Na co zwrócić uwagę, wybierając konkretną lokatę?

Co to jest lokata?

Bank zawiera z nami umowę. Powierzamy mu pewną kwotę na umówiony czas, a bank gwarantuje nam jej zwrot wraz z odsetkami po upływie umówionego terminu. To oznacza, że na lokacie nie można stracić, chyba że wcześniej ją zlikwidujemy. Wtedy bank nie wypłaca części, a bywa, że i całości odsetek.

Musimy też pamiętać, że od kwoty doliczonych do lokaty odsetek bank potrąci podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki) w wysokości 19 procent.

Jak ją założyć

Założenie lokaty nie jest trudne. Jeśli mamy konto osobiste w danym banku, można to zrobić za pośrednictwem internetu lub przez telefon. Możemy też złożyć wizytę w banku i zlecić depozyt osobiście.

Jaką lokatę wybrać

Chcielibyśmy taką, która przyniesie największy zysk. Musimy wziąć pod uwagę kilka cech lokaty:

– Kwota minimalna. Banki zwykle określają kwotę minimalną, od której można założyć lokatę. Często jest to 500 zł, bywa jednak, że limit jest wyższy — 1000 albo 2000 zł.

– Oprocentowanie, czyli ile dostaniemy pieniędzy za powierzenie bankowi oszczędności. Zależy ono zwykle od wysokości depozytu i czasu jego trwania.

Oprocentowanie może być stałe lub zmienne. Jeśli przewiduje się wzrost stóp procentowych, warto wybrać zmienne, gdy ich spadek — stałe. Pamiętajmy, że banki podają często oprocentowanie nominalne (nie uwzględniające podatku i częstości kapitalizacji odsetek). Tymczasem ważne dla nas jest oprocentowanie realne (uwzględniające inflację). Najkorzystniej jest, jeśli przewyższa stopę inflacji. Na przykład jeśli średnie oprocentowanie lokaty rocznej wynosi 6 procent, a inflacja 4 procent, to realne oprocentowanie naszego depozytu wynosi 0,86 procenta. Dlaczego tak mało? Od 6 procent zysku należy odliczyć 19% podatku od zysków kapitałowych. Oznacza to, że nasz depozyt urośnie od 4,86%. Przy 4% inflacji oznacza to realny zysk na poziomie właśnie mniej niż 1%.

– Naliczanie odsetek, czyli kapitalizacja. Zwróćmy uwagę na to, jak często odsetki są dopisywane do kapitału, czyli kwoty lokaty. Im częściej bank to robi, tym lepiej.

– Długość trwania lokaty. Jeżeli chcemy oszczędzać przez kilka lat, wybierzmy lokatę długoterminową, bo jest zazwyczaj lepiej oprocentowana. Jeśli jednak przewidujemy, że będziemy potrzebować pieniędzy za kilka miesięcy, lepszy będzie depozyt krótkoterminowy.

– Skutki zerwania lokaty. Warto zapytać w banku, jakie konsekwencje poniesiemy w razie zerwania umowy. Możemy:

* stracić wszystkie odsetki,

* dostać je w wysokości określonej na wypadek zerwania umowy,

* otrzymać odsetki naliczone proporcjonalnie do czasu trwania umowy.

Zanim założymy lokatę, warto przejrzeć oferty bankowe pod tym kątem.

Rodzaje lokat

Można je podzielić na odnawialne i nieodnawialne. W przypadku tych pierwszych po upływie terminu lokata jest automatycznie odnawiana. Przy nieodnawialnych — środki wracają na konto klienta. Przy zakładaniu lokaty można wybrać opcję, co dalej ma się dziać z pieniędzmi.

Inny sposób podziału lokat wiąże się z terminem ich obowiązywania i oprocentowaniem.

Dostępne są:

- Lokata terminowa zwykła. Czas jej trwania jest różny, od paru dni do kilku lat. Wysokość odsetek zależy od oprocentowania lokaty, zwykle im wyższy wkład, tym lepsze oprocentowanie. Jest to najpopularniejszy typ lokaty.

- Lokata rentierska. Charakteryzuje się tym, że odsetki nie są kapitalizowane (czyli dopisywane do zdeponowanej na lokacie kwoty), tylko wypłacane w regularnych odstępach czasu (co miesiąc, co kwartał). Przy takiej lokacie banki ustalają zwykle bardzo wysoką jej minimalną kwotę.

- Lokata progresywna z dopłatą. Umożliwia dopłacanie pieniędzy do podstawowego kapitału bez konieczności zawierania z bankiem nowej umowy. Oprocentowanie lokat progresywnych rośnie wraz ze wzrostem kwoty depozytu.

- Lokata dynamiczna, zwana też progresywną. Oprocentowanie wzrasta wraz z kolejnym okresem trwania lokaty (zwykle co miesiąc). Przy tej lokacie w każdej chwili możemy wycofać kapitał i dostać odsetki proporcjonalnie do czasu oszczędzania. Tracimy je, gdy zerwiemy lokatę przed upływem pierwszego miesiąca.

- Lokata strukturyzowana. Część środków jest lokowana w bezpiecznych papierach wartościowych (obligacje), a pozostała (10-15proc.) — w ryzykownych instrumentach, na przykład opcjach, rynku złota, nieruchomościach. Oprocentowanie lokaty zależy od notowań giełdowych.

- Lokata z funduszem. Przypomina lokatę strukturyzowaną z uwagi na dwa źródła finansowe. Część pieniędzy jest zdeponowana na klasycznej lokacie o stałym oprocentowaniu, część inwestowana w fundusze inwestycyjne. Może przynieść spory zysk, ale nie jest też pozbawiona ryzyka.

- Lokata negocjowana. To propozycja dla zamożnych klientów. Przy określonej wysokości kwoty (50-100 tys. zł) można negocjować wysokość oprocentowania lub inne warunki lokaty.

- Lokata a vista (call). Aby ją założyć, trzeba mieć rachunek w danym banku i wpłacić ustaloną minimalną kwotę. Nie określa się, na jak długo będą zdeponowane pieniądze. Odsetki są naliczane od dnia założenia depozytu do dnia poprzedzającego podjęcie pieniędzy. Nie są kapitalizowane.

- Lokata automatyczna. Ustanawiana jest automatycznie od kwoty, jaką ustalimy z bankiem. Jeśli na swoim koncie przekroczymy określoną kwotę, to nadwyżkę bank odłoży na lokacie.

- Lokata nocna (overnight), zwana też jednodniową. Bank blokuje określoną kwotę na noc i odblokowuje ją rano, naliczając odsetki od tej kwoty.

- E-lokata. Może ją założyć każdy, kto ma dostęp do konta przez internet. Oprocentowanie na niej jest zwykle wyższe niż na lokacie założonej w tradycyjny sposób, w oddziale banku.

 

Plusy i minusy lokaty

 

Plusy: 

• Łatwo dostępna (nie trzeba mieć nawet konta w banku)
• Niewielka kwota (np. 500 zł) potrzebna do jej założenia
• Pewny określony zysk — łatwo go obliczyć zwłaszcza przy
• stałym oprocentowaniu

Minusy:

• Zamrożenie kapitału na dłuższy czas
• Utrata dużej części odsetek w przypadku zerwania lokaty przed terminem
• Stosunkowo niewielki potencjalny zysk w porównaniu z innymi formami inwestowania

Opracowano na podstawie materiałów edukacyjnych Narodowego Banku Polskiego – www.nbportal.pl

 

Pytanie do eksperta

Co to jest poliso-lokata i czy jest korzystniejsza od zwykłej lokaty?

 Maciej Pszczółkowski, doradca finansowy:

Poliso-lokata działa w zbliżony sposób do lokaty i podobnie jak ona ma określony czas trwania, na przykład 12 miesięcy czy kilka lat. Po tym czasie właściciel depozytu otrzymuje wpłaconą kwotę powiększoną o odsetki, a zysk jest wolny od tak zwanego „podatku Belki”. Dla wielu osób istotną zaletą poliso-lokaty jest możliwość wskazania uposażonych. Gdy coś nam się stanie, osoba przez nas wskazana otrzyma oszczędności bez postępowania spadkowego. W odróżnieniu od lokat ta forma depozytu nie jest objęta gwarancją BFG, ponieważ gwarantem pieniędzy nie jest bank, tylko towarzystwo ubezpieczeniowe. Poliso-lokaty podlegają gwarancji Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w 50 procentach i tylko do równowartości 30 tysięcy euro.