W obecnych czasach coraz częściej słyszymy o problemach pracowników z otrzymaniem wynagrodzenia za pracę. Gdy ma to charakter sporadyczny a pracodawca w sposób jasny i uczciwy informuje nas o powodach opóźnień i daje gwarancję wypłaty zaległych wynagrodzeń dla zachowania możliwości zatrudnienia często zgadzamy się na opóźnienia. Są jednak sytuacje gdy pracodawca zalega od długiego czasu z wypłatą wynagrodzeń i nic nie wskazuje na poprawę sytuacji. Wtedy zastanawiamy się co robić, jakie podjąć kroki, gdzie się udać. Poniżej kilka wskazówek.
W pierwszej kolejności należy przedstawić pracodawcy wezwanie do zapłaty należnego wynagrodzenia wraz z odsetkami za opóźnienie (wskazując termin zapłaty, np. 7dni) najlepiej zrobić to listem poleconym za potwierdzeniem odbioru w celu uzyskania dowodu doręczenia takiego pisma.
Jeżeli to nie skutkuje pracownik może zgłosić się Okręgowego Inspektoratu Pracy (Warszawa ul. Lindleya 16 tel. 22 628-96-29 ) Inspekcja powinna przeprowadzić u pracodawcy kontrolę. W jej wyniku inspektor pracy może wydać nakaz zapłaty należnego wynagrodzenia. W przypadku niewykonania nakazu inspekcja może nałożyć na pracodawcę grzywnę w drodze postępowania mandatowego w wysokości do 2.000 zł ( art. 282 § 1 pkt 1 Kp i art. 96 § 1 a pkt 1 kpw) albo złożyć do sądu wniosek o ukaranie karą grzywny w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł. Niewypłacanie w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę stanowi bowiem wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
W skrajnych przypadkach możemy skierować sprawę do sądu pracy. Pozew wraz z uzasadnieniem należy złożyć do sądu pracy właściwości ogólnej pozwanego, bądź przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy (art. 461 § 1 kpc), przy czym jeżeli wartość przedmiotu sporu przekracza 75 000 zł. wnosimy pozew do sądu okręgowego, a w przypadku roszczeń do kwoty 75 000 zł. do sądu rejonowego.
Jeżeli kwota zaległej wypłaty (czyli wartość przedmiotu sporu) nie przewyższa 10 000 zł. przeprowadza się postępowanie uproszczone co znacznie skraca czas oczekiwania na rozstrzygniecie, ale też obliguje powoda do wniesienia pozwu na urzędowym formularzu pod rygorem wezwania do uzupełnienia braków formalnych pozwu w razie uchybienia temu wymogowi formalnemu (art. 505² kpc i art. 130¹ § 1¹ kpc ).
W przypadku gdy w związku z nie wypłacaniem wynagrodzenia za pracę ponieśliśmy szkody (np. dostaliśmy wezwanie do zapłaty karnych odsetek za nie terminową spłatę kredytu, gdy odcięto nam prąd, telefon) możemy się domagać odszkodowania.
Pozew i inne pisma należy czasami złożyć na urzędowych formularzach dostępnych w sądzie lub na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (www.ms.gov.pl).
Koszty
W przypadku spraw związanych ze stosunkiem pracy gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50 000 zł. powód nie ponosi kosztów wniesienia pozwu, natomiast przy wartości przedmiotu sporu przekraczającej 50 000 zł. powód wnosi opłatę stosunkową w wysokości 5 % wartości przedmiotu sporu, przy czym nie mniej niż 30 zł. i nie więcej niż 100 000 zł.
W uzasadnionych przypadkach można wnioskować o zwolnienie od kosztów sądowych. Istotnym jest, że w toku postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy o roszczenia pracownika wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113 ustawy, z tym że obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych (ustawa z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – tekst jednolity: Dz.U. z 2010 roku Nr 90, poz.594 z późn.zm.).
Wypowiedzenie umowy o pracę
W przypadku gdy pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzeń lub nie wypłaca jej w ogóle pracownik może rozwiązać umowę o pracę ze skutkiem natychmiastowym czyli bez zachowania terminu wypowiedzenia i żądać wypłaty odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni (art. 55 § 1[1]K.p.).
Tak jak widzimy, pracownik nie jest w pozycji przegranej w roszczeniach względem nieuczciwego pracodawcy. Ustawodawca dał nam wiele możliwości które z łatwością dopasujemy do konkretnych sytuacji.
- Stan prawny na dzień 7 marca 2012 roku.
