System dozoru elektronicznego (w skrócie SDE) jest jednym ze sposobów wykonywania kary pozbawienia wolności. Polega on na kontrolowaniu zachowania osoby skazanej na karę pozbawienia wolności (bez warunkowego zawieszenia) przy użyciu aparatury monitorującej, dzięki czemu osoba odbywająca karę w tym systemie przebywa przez cały czas poza zakładem karnym.
Wedle przepisów Ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego z dnia 07.09.2007 r. (Dz.U. 2008.172.1069 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, od 1 września 2009 r. wnioski o wykonanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (SDE) składać mogą skazani zarówno przebywający już w jednostkach penitencjarnych, jak i osoby pozostające na wolności, w stosunku do których nie zarządzono jeszcze wykonania orzeczonej prawomocnym wyrokiem kary pozbawienia wolności, jeżeli spełniają warunki określone w art. 6 ww. ustawy, tj.:
– zostali skazani na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku (o ile nie zostali skazani w warunkach tzw. recydywy wielokrotnej; recydywa wielokrotna oznacza, że byli już co najmniej dwa razy skazani na karę pozbawienia wolności i odbyli łącznie przynajmniej rok kary w zakładzie karnym, a następnie znowu popełnili jedno z przestępstw wymienionych w art. 64 § 2 Kodeksu karnego);
– jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary;
– skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
– osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na zainstalowanie środków technicznych niezbędnych do kontrolowania zachowania skazanego i przeprowadzanie przez dozorującego czynności kontrolnych;
– odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie możliwości techniczno-organizacyjnezwiązane z wykonywaniem dozoru przez podmiot prowadzący centralę monitorowania i upoważniony podmiot dozorujący oraz warunki mieszkaniowe skazanego.
Maksymalny czas odbywania kary w SDE to 1 rok. Wypełnianie warunków odbywania kary w SDE będzie monitorowane za pomocą nadajnika umieszczonego na nodze skazanego, przez urządzenie monitorujące zainstalowane w domu skazanego oraz przez system informatyczny działający w Centrali Monitorowania. W przypadku naruszenia przez skazanego warunków odbywania kary (np. nieobecność o określonej porze w ustalonym miejscu lub manipulowanie przy urządzeniu monitorującym lub nadajniku) system informatyczny Centrali Monitorowania wygeneruje informację o naruszeniu warunków i sąd będzie musiał podjąć w stosunku do skazanego niezwłoczne działania. W takiej sytuacji sąd penitencjarny będzie mógł uchylić zezwolenie na odbywanie kary w SDE. Dla skazanego będzie to oznaczało karę więzienia.
Kto może składać wniosek o udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE?
Zgodnie z art. 39 ustawy sąd penitencjarny orzeka o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary w systemie SDE:
1) na wniosek skazanego lub
2) na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego.
Wniosek o możliwość odbywania kary w SDE składamy do sądu penitencjarnego, w okręgu którego jest lub ma być odbywana kara. Do wniosku konieczne jest dołączenie zgody wszystkich pełnoletnich osób zamieszkujących z wnioskodawcą na zainstalowanie środków technicznych niezbędnych do kontrolowania zachowania skazanego i przeprowadzanie przez dozorującego czynności kontrolnych.
Do obowiązków skazanego w czasie wykonywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego należy:
– ścisłe przestrzeganie określonych przez sąd ograniczeń czasowych i przestrzennych odbywania kary;
– odbieranie wszystkich połączeń kierowanych na urządzenie monitorujące i umożliwianie dostępu do nich w celu konserwacji i kontroli;
– udzielanie wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego i wykonywania nałożonych na niego obowiązków, a zwłaszcza kontaktowania się z sądowym kuratorem zawodowym oraz umożliwienia mu wejścia do mieszkania, w którym zainstalowano stacjonarne urządzenie monitorujące;
– noszenie nadajnika.
Do pozytywnych stron wykonywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego należy:
– uniknięcie rygorów panujących w izolacji więziennej,
– aktywność zawodowa i zarobkowanie na utrzymanie własne i swoich bliskich,
– możliwość kontynuowania nauki oraz leczenia i różnych form terapii,
– utrzymywanie kontaktów z bliskimi, możliwość troszczenia się o nich i czynnego uczestniczenia w ich życiu,
– możliwość uczestniczenia w praktykach religijnych,
– nieskrępowane korzystanie z dostępu do mediów, informacji i dóbr kultury oraz warunki do uprawiania sportu,
– utrzymywanie kontaktów ze znajomymi i przyjaciółmi.
Pamiętać jednak trzeba, że to sąd penitencjarny określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo oddalić się z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego przez sąd miejsca, na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w celu wykonywania poza domem czynności, o których mowa wyżej.
Źródło: http://dozorelektroniczny.gov.pl
- Jacek Balcerak
