Czy możliwe jest wcześniejsze zatarcie skazania?
Dariusz F. został skazany za popełnienie czynu z art. 159 kk (tj. pobicie z użyciem niebezpiecznego narzędzia) na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby. Oddano go pod dozór kuratora, orzeczono względem niego środek karny w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości poprzez jego ogłoszenie w lokalnej gazecie i wymierzono karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych po 30 złotych każda. Wyrok stał się prawomocny 15 marca 2006 roku. Skazany w okresie próby przestrzegał porządku prawnego, uiścił grzywnę i nie uchylał się od dozoru. Ponadto wykonano względem niego orzeczony środek karny. Obecnie Dariusz F. poszukuje pracy i powinien dostarczyć na rozmowę kwalifikacyjną zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności. W związku z tym Dariusz F. zastanawia się nad złożeniem do sądu wniosku o wcześniejsze zatarcie skazania w oparciu o art. 107 § 2 kk. Jaki skutek odniesie wniosek Dariusza F. o wcześniejsze zatarcie skazania? Jak wyglądałaby sytuacja Dariusza F., gdyby dotąd nie uiścił grzywny?
W razie skazania na karę pozbawienia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa po dziesięciu latach od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania (art. 107 § 1 kodeksu karnego, zwanego dalej „kk”). Jednakże sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat (art. 107 § 2 kk). Istotne jest, że przedmiotowa zasada dotyczy wyłącznie orzeczonych kar pozbawienia wolności bez zastosowania instytucji probacyjnej warunkowego zawieszenia ich wykonania albo kar pozbawienia wolności pierwotnie zawieszonych, których wykonanie zostało następnie zarządzone w trakcie postępowania wykonawczego.
Natomiast sytuacja skazanych na kary pozbawienia wolności z zastosowaniem warunkowego zawieszenia ich wykonania, których wykonania nie zarządzono, jest odmienna i stanowi wyjątek od przedmiotowej reguły. Mianowicie zgodnie z art. 76 § 1 kk skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby. Wymaga podkreślenia, że w odniesieniu do tychże skazanych niemożliwe jest wcześniejsze zatarcie skazania niż określone w art. 76 § 1 kk.
W omawianej sprawie orzeczono karę pozbawienia wolności z zastosowaniem instytucji warunkowego zawieszenia jej wykonania, wyrok stał się prawomocnym z dniem 15 marca 2006 roku, a okres próby wynosił 4 lata i nie zarządzono wykonania tejże kary, więc zatarcie skazania powinno nastąpić 15 września 2010 roku. Dariusz F. nie powinien składać wniosku o wcześniejsze zatarcie skazania, ponieważ z dniem 15 września 2010 roku nastąpiło zatarcie skazania ex lege (z mocy prawa) w oparciu o art. 76 § 1 kk. Jeśli Dariusz F. złoży do sądu wniosek o wcześniejsze zatarcie skazania, powinno zostać wydane postanowienie o nieuwzględnieniu wniosku skazanego ze względu na zatarcie skazania z mocy prawa.
Natomiast gdyby Dariusz F. nie uiścił do 15 września 2010 roku orzeczonej grzywny, wówczas zatarcie skazania nie mogłoby nastąpić przed jej wykonaniem, darowaniem lub przedawnieniem wykonania (art. 76 § 2 kk). W konsekwencji moment zatarcia skazania byłby uzależniony od uiszczenia grzywny.
- Ekspert Katarzyna Koć
